|
|
| (ไม่แสดง 13 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้คนเดียวกัน) |
| แถว 1: |
แถว 1: |
| − | : ''วิกินี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา [[01204223]]''
| + | #REDIRECT [[การติดต่อกับบอร์ดไมโครคอนโทรลเลอร์ผ่านพอร์ท USB ด้วย Arduino]] |
| − | | |
| − | ที่ผ่านมานั้นเราใช้พอร์ท USB เป็นเพียงแหล่งจ่ายพลังงานและโปรแกรมเฟิร์มแวร์เท่านั้น วิกินี้อธิบายถึงขั้นตอนและตัวอย่างการพัฒนาเฟิร์มแวร์ภายใต้สภาพแวดล้อมของ Arduino เพื่อให้บอร์ดไมโครคอนโทรลเลอร์จำลองตัวเองเป็นอุปกรณ์ USB ความเร็วต่ำ สำหรับสื่อสารกับแอพลิเคชันที่ทำงานบนเครื่องคอมพิวเตอร์ได้
| |
| − | | |
| − | ==ไลบรารีและเครื่องมือที่จำเป็น==
| |
| − | ให้แน่ใจว่าได้ติดตั้งไลบรารีและเครื่องมือที่จำเป็นตามที่ได้อธิบายไว้ในวิกิด้านล่าง ก่อนเริ่มทำตามขั้นตอนในวิกินี้
| |
| − | * [[การใช้ Arduino Makefile]]
| |
| − | * [[การติดตั้งไลบรารี V-USB สำหรับ Arduino]]
| |
| − | * [[การติดตั้งไลบรารี PyUSB]]
| |
| − | | |
| − | ==การใช้งานไลบรารี V-USB==
| |
| − | การเขียนโค้ดเพื่อเรียกใช้งานไลบรารี V-USB ภายใต้สภาพแวดล้อมของ Arduino มีขั้นตอนหลัก ๆ ดังนี้
| |
| − | * สร้างไฟล์ <tt>usbconfig.h</tt> เพื่อบอกไลบรารี V-USB ถึงคุณลักษณะของอุปกรณ์ USB ที่เราต้องการให้บอร์ด MCU จำลองตัวเองขึ้นมา เนื่องจากการตั้งค่าต่าง ๆ ถูกระบุไว้ในรูปมาโครเป็นจำนวนมาก วิธีที่สะดวกและเสี่ยงต่อความผิดพลาดน้อยที่สุดคือคัดลอกเนื้อหามาจากไฟล์ <tt>usbconfig-prototype.h</tt> ที่อยู่ในไดเรคตอรี <tt>usbdrv</tt> ที่ได้จากการติดตั้ง V-USB ตามขั้นตอนก่อนหน้านี้ การตั้งค่าหลัก ๆ ที่สำคัญได้แก่
| |
| − | ** <code>USB_CFG_VENDOR_ID</code> และ <code>USB_CFG_DEVICE_ID</code> ใช้กำหนดค่า Vendor ID (VID) และ Product ID (PID) ให้กับอุปกรณ์ USB ตัวเลขคู่นี้จะถูกตีความโดยระบบปฏิบัติการว่าเป็นอุปกรณ์ USB ประเภทใด เช่นเครื่องพิมพ์ เมาส์ คียบอร์ด ฯลฯ เพื่อที่ตัวระบบปฏิบัติการจะได้จัดหาตัวขับเคลื่อนอุปกรณ์ (device driver) มาใช้งานได้อย่างเหมาะสม ในตัวอย่างนี้มีการกำหนดค่า VID และ PID ให้เป็น 0x16c0 และ 0x05dc ตามลำดับ ซึ่งเป็นการไม่ระบุประเภทอุปกรณ์ ดูข้อมูลเพิ่มเติมจากหัวข้อ [[#เกี่ยวกับหมายเลข VID/PID]]
| |
| − | ** <code>USB_CFG_VENDOR_NAME</code> ใช้กำหนดชื่อผู้ผลิตอุปกรณ์ที่จะปรากฏให้เห็นผ่านระบบปฏิบัติการ ระบุในรูปรายการอักขระคั่นด้วยคอมม่า พร้อมทั้งระบุความยาวชื่อให้กับมาโคร <code>USB_CFG_VENDOR_NAME_LEN</code> ในที่นี้เราจะกำหนดชื่อผู้ผลิตเป็น <tt>cpe.ku.ac.th</tt> เพื่อให้สอดคล้องกับแนวปฏิบัติของไลบรารี V-USB
| |
| − | ** <code>USB_CFG_DEVICE_NAME</code> ใช้กำหนดชื่อของอุปกรณ์ที่จะปรากฏให้เห็นผ่านระบบปฏิบัติการ ระบุในรูปรายการอักขระคั่นด้วยคอมม่า พร้อมทั้งระบุความยาวชื่อให้กับมาโคร <code>USB_CFG_DEVICE_NAME_LEN</code> ในที่นี้ให้กำหนดชื่อในรูป <tt>ID xxxxxxxxxx</tt> โดยที่ <tt>xxxxxxxxxx</tt> แทนรหัสนิสิตของตน
| |
| − | * สร้าง Arduino Sketch ขึ้นมาใหม่ แล้วพิมพ์คำสั่งต่อไปนี้ที่ส่วนหัวของไฟล์
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | #include <Practicum.h>
| |
| − | | |
| − | extern "C" {
| |
| − | #include "usbdrv.h"
| |
| − | }
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | :คำสั่งข้างต้นเป็นการเรียกไลบรารี V-USB มาใช้งาน แต่เนื่องจากไลบรารี V-USB ออกแบบไว้ใช้กับภาษา C ในขณะที่โค้ด Arduino เป็นภาษา C++ จึงต้องครอบไว้ด้วยคำสั่ง <tt>extern</tt> ดังที่เห็น
| |
| − | * นิยามฟังก์ชัน <tt>setup()</tt> เพื่อกำหนดหน้าที่ของขาอินพุทเอาท์พุทตามปกติ และเพิ่มโค้ดสำหรับสั่งไลบรารี V-USB ให้เตรียมการเบื้องต้นลงไปด้วยดังนี้
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | void setup()
| |
| − | {
| |
| − | // ตั้งค่าอินพุท/เอาท์พุทตามปกติ
| |
| − | // :
| |
| − | | |
| − | // สั่งให้ V-USB เตรียมตัวขั้นต้น
| |
| − | usbInit();
| |
| − | usbDeviceDisconnect();
| |
| − | delay(300);
| |
| − | usbDeviceConnect();
| |
| − | }
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | * นิยามฟังก์ชัน <tt>loop()</tt> ให้มีการเรียกใช้ฟังก์ชัน <tt>usbPoll()</tt> ของไลบรารี V-USB โดยให้แน่ใจว่าฟังก์ชันนี้ต้องถูกเรียกซ้ำ ๆ ภายในระยะเวลาไม่เกิน 50 มิลลิวินาทีอย่างต่อเนื่อง ไม่เช่นนั้นอุปกรณ์จะตอบสนองต่อคำร้องขอจากโฮสท์ไม่ทันและมีผลทำให้โฮสท์ตัดการเชื่อมต่อในที่สุด
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | void loop()
| |
| − | {
| |
| − | // ประมวลผลตามต้องการ แต่ต้องให้แล้วเสร็จภายใน 50 มิลลิวินาที
| |
| − | // :
| |
| − | | |
| − | // สั่ง V-USB ให้เฝ้าดูสัญญาณการร้องขอจากโฮสท์
| |
| − | usbPoll();
| |
| − | }
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | * เมื่อพบว่ามีคำร้องขอจากโฮสท์ ไลบรารี V-USB จะเรียกหาฟังก์ชัน <tt>usbFunctionSetup()</tt> เพื่อประมวลผลคำร้องขอนั้น เป็นหน้าที่ของเราที่ต้องสร้างฟังก์ชันนี้ขึ้นมา
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | usbMsgLen_t usbFunctionSetup(uint8_t data[8])
| |
| − | {
| |
| − | usbRequest_t *rq = (usbRequest_t*)data;
| |
| − | | |
| − | // ประมวลผลข้อมูลภายในคำร้องขอผ่านทางตัวแปร rq
| |
| − | // :
| |
| − | }
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | * เนื่องจาก Arduino IDE ยังไม่สามารถคอมไพล์โค้ดที่เรียกใช้งานไลบรารี V-USB โดยตรงได้ ให้คอมไพล์เฟิร์มแวร์ด้วย Arduino-Makefile โดยการสร้างไฟล์ <tt>Makefile</tt> ไว้ในที่เดียวกันกับที่เก็บ Arduino Sketch แล้วเรียกใช้คำสั่ง <tt>make</tt> หรือ <tt>make ispload</tt> จากเทอร์มินัล
| |
| − | | |
| − | == โครงสร้างของคำร้องขอ USB ที่รับจากฝั่งคอมพิวเตอร์ ==
| |
| − | ตามสถาปัตยกรรม USB นั้นการสื่อสารจะถูกเริ่มจากการที่ฝั่งคอมพิวเตอร์ (ฝั่งโฮสท์) ส่งคำร้องขอไปยังฝั่งอุปกรณ์เสมอไม่ว่าจะต้องการอ่านหรือเขียนข้อมูลไปยังอุปกรณ์ USB ก็ตาม ข้อมูลคำร้องขอมีขนาด 8 ไบต์ ซึ่งมีโครงสร้างดังนี้ (นิยามโครงสร้างนี้เป็นส่วนหนึ่งของไลบรารี V-USB จึงไม่ต้องเขียนขึ้นมาเอง)
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | typedef struct usbRequest{
| |
| − | uchar bmRequestType; /* 1 ไบท์ */
| |
| − | uchar bRequest; /* 1 ไบท์ */
| |
| − | usbWord_t wValue; /* 2 ไบท์ */
| |
| − | usbWord_t wIndex; /* 2 ไบท์ */
| |
| − | usbWord_t wLength; /* 2 ไบท์ */
| |
| − | }usbRequest_t;
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | * <code>bmRequestType</code> ประกอบด้วยฟิลด์ย่อย 3 ฟิลด์ดังต่อไปนี้
| |
| − | :* บิต 7 ทิศทางการส่งข้อมูล (Data Phase Transfer Direction)
| |
| − | ::* 0 = จากคอมพิวเตอร์ไปอุปกรณ์ USB (Host to Device)
| |
| − | ::* 1 = จากอุปกรณ์ USB มายังคอมพิวเตอร์ (Device to Host)
| |
| − | :* บิต 6..5 ประเภทคำร้องขอ (Type)
| |
| − | ::* 0 = Standard
| |
| − | ::* 1 = Class
| |
| − | ::* 2 = Vendor
| |
| − | ::ฟังก์ชัน <code>usbFunctionSetup</code> ที่เราต้องเขียนขึ้นนั้นจะถูกเรียกใช้เมื่อค่าในฟิลด์ Type นี้มีค่า 2 (Vendor) เท่านั้น
| |
| − | :* บิต 4..0 ผู้รับ (Recipient)
| |
| − | ::* 0 = Device
| |
| − | ::* 1 = Interface
| |
| − | ::* 2 = Endpoint
| |
| − | ::* 3 = Other
| |
| − | * <code>bRequest</code> ระบุหมายเลขคำร้องขอ คำร้องขอตามมาตรฐานของ USB นั้นมีประเภทเป็น Standard ซึ่งจะถูกประมวลผลจากไลบรารี V-USB อัตโนมัติ เราจึงไม่ต้องสนใจในส่วนนี้ ส่วนที่เราต้องรับผิดชอบคือคำร้องขอแบบ Vendor ซึ่งต้องถูกออกแบบไว้ล่วงหน้าแล้วว่าอุปกรณ์ USB ของเราจะรองรับคำร้องขอหมายเลขอะไรบ้าง โดยในฟังก์ชัน <code>usbFunctionSetup</code> ของเราต้องประมวลผลคำร้องขอเหล่านี้ได้ถูกต้อง
| |
| − | * <code>wValue</code> และ <code>wIndex</code> ทั้งคู่เป็นฟิลด์ที่ไม่มีความหมายใดในกรณีที่คำร้องขอเป็นแบบ Vendor ดังนั้นเราจึงมีอิสระเต็มที่ในการใช้งานฟิลด์ทั้งคู่นี้เป็นตัวส่งรายละเอียดของคำร้องขอ ซึ่งส่งได้สูงสุด 4 ไบท์
| |
| − | * <code>wLength</code> กำหนดขนาดของข้อมูลเพิ่มเติมที่จะส่งจากฝั่งโฮสท์หรือจากอุปกรณ์ USB หากไม่มีข้อมูลเพิ่มเติม ค่านี้จะถูกเซ็ตเป็นศูนย์
| |
| − | | |
| − | คำร้องขอนี้จะถูกส่งมายังโค้ดของเราผ่านมาทางฟังก์ชัน <tt>usbFunctionSetup()</tt> ดังนั้นสิ่งที่เราต้องทำคือตรวจสอบข้อมูลเหล่านี้ภายในคำร้องขอ แล้วตอบสนองไปยังโฮสท์ ซึ่งเป็นไปได้สองกรณีคือ
| |
| − | # <b>ไม่มีข้อมูลส่งกลับให้โฮสท์</b> ให้ใช้คำสั่ง <code>return 0</code> ออกจากฟังก์ชันตามปกติ
| |
| − | # <b>มีข้อมูลส่งกลับให้โฮสท์</b> ให้ตั้งค่าตัวแปร <code>usbMsgPtr</code> (V-USB ประกาศไว้ให้แล้ว) ให้ชี้ไปยังตำแหน่งหน่วยความจำที่เก็บข้อมูลที่ต้องการส่งคืนโฮสท์ จากนั้นใช้คำสั่ง <code>return <i>len</i></code> โดยที่ <i>len</i> คือจำนวนไบต์ของข้อมูลที่ต้องการส่งกลับ ซึ่งส่งคืนได้ทีละไม่เกิน 8 ไบต์ ระวังว่าข้อมูลนี้ต้องยังอยู่ในหน่วยความจำแม้จะออกจากฟังก์ชัน <tt>usbFunctionSetup</tt> ไปแล้ว ตัวแปรที่ใช้เก็บข้อมูลส่งกลับจึงต้องถูกประกาศเป็นแบบโกลบอลหรือแบบสแตติก
| |
| − | | |
| − | ส่วนของโค้ดด้านล่างส่งค่า 12 และ 34 (ฐานสิบ) กลับไปยังโฮสท์เมื่อได้รับคำร้องขอหมายเลข 38 (ฐานสิบ) และไม่ส่งข้อมูลใด ๆ กลับไปหากคำร้องขอเป็นหมายเลขอื่น
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | usbMsgLen_t usbFunctionSetup(uint8_t data[8])
| |
| − | {
| |
| − | usbRequest_t *rq = (usbRequest_t*)data;
| |
| − | static uint8_t value[2];
| |
| − | | |
| − | if (rq->bRequest == 38)
| |
| − | {
| |
| − | value[0] = 12;
| |
| − | value[1] = 34;
| |
| − | usbMsgPtr = &value;
| |
| − | return sizeof(value);
| |
| − | }
| |
| − | return 0; // ไม่ส่งข้อมูลกลับโฮสท์หากเป็นคำร้องขออื่น ๆ
| |
| − | }
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | | |
| − | ==ตัวอย่างโปรแกรม==
| |
| − | ดาวน์โหลดตัวอย่างโปรแกรม [http://www.cpe.ku.ac.th/~cpj/223 usb_generic.tgz] แล้วแตกเอาไว้ในไดเรคตอรีที่เก็บ sketch ของ Arduino
| |
| − | | |
| − | ===เฟิร์มแวร์ฝั่งดีไวซ์===
| |
| − | โค้ดเฟิร์มแวร์อยู่ในไฟล์ <tt>usb_generic</tt> ซึ่งคอมไพล์ได้แต่ยังทำงานไม่สมบูรณ์ เฟิร์มแวร์ตัวอย่างนี้รองรับคำร้องขอ 2 หมายเลขคือ หมายเลข 0 เป็นการควบคุมสถานะ LED บนบอร์ดพ่วง และหมายเลข 1 เป็นการตรวจสอบสถานะของสวิตช์บนบอร์ดพ่วง ให้ปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้ในการอัพโหลดเฟิร์มแวร์ลงบอร์ด
| |
| − | * แก้ไขไฟล์ <tt>usbconfig.h</tt> ในส่วนที่นิยามมาโคร <tt>USB_CFG_DEVICE_NAME</tt> เอาไว้เพื่อตั้งชื่ออุปกรณ์ให้เป็น <tt style="color:green;">ID <i>รหัสนิสิต</i></tt>
| |
| − | <syntaxhighlight lang="C">
| |
| − | #define USB_CFG_DEVICE_NAME 'I','D',' ','1','2','3','4','5','6','7','8','9','0' <-- แก้เป็นรหัสนิสิตของตน
| |
| − | #define USB_CFG_DEVICE_NAME_LEN 13
| |
| − | </syntaxhighlight>
| |
| − | * (สำหรับบางคน) แก้ไขไฟล์ <tt>Makefile</tt> เพื่อระบุไดเรคตอรีต่าง ๆ ให้สอดคล้องกับเครื่องที่ตนใช้งาน
| |
| − | * เปิดเทอร์มินัลเพื่ออัพโหลดเฟิร์มแวร์โดยใช้คำสั่ง
| |
| − | make ispload
| |
| − | | |
| − | * เมื่อเฟิร์มแวร์เริ่มต้นทำงาน ระบบปฏิบัติการจะมองเห็นบอร์ดไมโครคอนโทรลเลอร์เป็นอุปกรณ์ USB ทันที จะเห็นได้จากเอาท์พุทของคำสั่ง <tt>lsusb</tt> บน Ubuntu ที่ปรากฏรายการของอุปกรณ์ที่มี VID/PID เป็น 16c0:05dc <u>แม้จะไม่ได้อยู่ในโหมดบูทโหลดเดอร์</u> (สำหรับ Mac OS X ให้ใช้คำสั่ง <tt>system_profiler</tt> แทน)
| |
| − | | |
| − | ===แอพลิเคชันฝั่งโฮสท์===
| |
| − | ขณะที่เฟิร์มแวร์ทำงานอยู่นั้นเราจะมองไม่เห็นผลลัพธ์การทำงานใด ๆ เนื่องจากเฟิร์มแวร์ถูกเขียนไว้ให้ตอบสนองต่อการสั่งงานผ่านคอมพิวเตอร์เท่านั้น ภายในไฟล์ตัวอย่างมีไฟล์ชื่อ <tt>practicum.py</tt> ซึ่งเป็นโมดูลไพทอนที่เราจะนำมาใช้ติดต่อกับบอร์ดไมโครคอนโทรลเลอร์ผ่านภาษาไพทอน ทดลองเปิดไพทอนเชลล์แล้วโหลดโมดูลมาใช้งาน โดยฟังก์ชันหลักที่เรียกใช้จากโมดูลคือ <tt>findBoards()</tt> ซึ่งคืนค่าเป็นลิสต์ของอุปกรณ์ USB ทุกตัวที่มี VID/PID เป็น 16c0:05dc ที่ต่ออยู่กับคอมพิวเตอร์ ณ ขณะนั้น
| |
| − | | |
| − | $ python
| |
| − | >>> from practicum import findBoards,McuBoard
| |
| − | >>> devices = findBoards()
| |
| − | >>> devices
| |
| − | [<usb.Device object at 0xd91d70>]
| |
| − | | |
| − | จากนั้นสร้างอ็อบเจกต์ของคลาส <tt>McuBoard</tt> ขึ้นมาจากอุปกรณ์ตัวแรกในลิสต์
| |
| − | | |
| − | >>> b = McuBoard(devices[0])
| |
| − | >>> b.getVendorName()
| |
| − | 'cpe.ku.ac.th'
| |
| − | >>> b.getDeviceName()
| |
| − | 'ID 1234567890' <- ต้องขึ้นเป็นรหัสนิสิตของตน
| |
| − | | |
| − | ทดลองส่งคำร้องขอหมายเลข 0 (ควบคุมสถานะ LED) เพื่อให้ LED หมายเลข 2 บนบอร์ดพ่วงติดสว่าง ใช้เมท็อต <code>usbWrite</code> ในคลาส <code>McuBoard</code> ดังนี้
| |
| − | | |
| − | >>> b.usbWrite(0, index=2, value=1)
| |
| − | | |
| − | คำสั่งด้านล่างมีผลทำให้ LED หมายเลข 2 ดับ และ LED หมายเลข 1 ติดขึ้นมาแทน
| |
| − | >>> b.usbWrite(0, index=2, value=0)
| |
| − | >>> b.usbWrite(0, index=1, value=1)
| |
| − | | |
| − | ทดลองอ่านสถานะของสวิตช์โดยส่งคำร้องหมายเลข 1 ไปยังบอร์ด MCU
| |
| − | >>> b.usbRead(1, length=1)
| |
| − | (0,)
| |
| − | ค่าที่เมทอด <code>usbRead</code> คืนกลับมาจะเป็นทูเปิลที่มีสมาชิกหนึ่งตัว ตามที่ระบุในเฟิร์มแวร์
| |
| − | | |
| − | ทดลองกดสวิตช์บนบอร์ดพ่วงค้างไว้ แล้วส่งคำร้องไปยังบอร์ด MCU ใหม่ ผลลัพธ์ที่ได้ควรเป็นดังนี้
| |
| − | >>> b.usbRead(1, length=1)
| |
| − | (1,)
| |
| − | | |
| − | ใช้คำสั่ง <tt>help</tt> เพื่อดูรายละเอียดการใช้งานคลาส <tt>McuBoard</tt>
| |
| − | >>> help(McuBoard)
| |
| − | | |
| − | == เกี่ยวกับหมายเลข VID/PID ==
| |
| − | ชุดตัวเลข VID/PID ที่กำหนดให้กับอุปกรณ์ USB ไม่ควรตั้งเอาเองตามใจชอบเนื่องจากระบบปฏิบัติการจะอาศัยตัวเลขคู่นี้ในการเลือกซอฟต์แวร์ไดรเวอร์ที่จะมาควบคุมอุปกรณ์ โดยทั่วไปการจะได้มาซึ่งเลข VID/PID เพื่อใช้กับอุปกรณ์ที่เราสร้างขึ้นจำเป็นต้องสมัครเป็นสมาชิกของ [http://www.usb.org USB Implementers Forum] (ค่าสมาชิกปีละ 4,000 เหรียญสหรัฐ) หรือซื้อตัวเลข VID มาจากผู้ที่เป็นสมาชิกอีกทีหนึ่ง
| |
| − | | |
| − | อย่างไรก็ตาม Object Development ผู้พัฒนาไลบรารี V-USB ได้เตรียมชุดตัวเลข VID/PID ไว้ให้เราใช้งานโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย หมายเลข <tt>16C0:xxxx</tt> ที่เราเลือกนำมาใช้งานก็ได้มาจากตัวเลขในชุดดังกล่าว รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการกำหนดค่า VID และ PID ให้กับอุปกรณ์ USB รวมถึงหลักเกณฑ์การปฏิบัติในการผลิตอุปกรณ์ USB สู่สาธารณะ สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากเนื้อหาในไฟล์ <tt>USB-ID-FAQ.txt</tt> และไฟล์ <tt>USB-IDs-for-free.txt</tt> ในไดเรคตอรี <tt>usbdrv</tt> ที่ได้จากการติดตั้งไลบรารี V-USB รวมถึงเอกสาร [http://www.voti.nl/docs/usb-pid.html How to obtain an USB VID/PID for your project]
| |
